نبات نوعی قند است که از نیشکر به دست میآید که طی یک مکانیزم فیزیکی تابع زمان و دما، متبلور شده و به صورت کریستالهای زیبا شکل میگیرد.
نبات مرغوب خواص فراوانی برای درمان بیماریها دارد و دارای طبع گرمی میباشد که استفاده از آن در درمان سردی مزاج موثر است.
در این مقاله قصد داریم برخی از خواص نبات را از دیدگاه تب سنتی و نوین مورد بررسی قرار دهیم.
موارد مصرف نبات:
از نبات برای تزیین سفرههای عقد و هفتسین و برای شیرین کردن چای و نوشیدنیهای گیاهی استفاده میشود که انواع طعمدار آنها در بازار وجود دارد.
نبات دارچینی، نعنایی، زعفرانی، زیره، لیمویی، آویشن و… از این محصولات هستند که مصرف آن با یک فنجان چای گرم بسیار دلپذیر است.
نبات طعم و مزه بهتری در مقایسه با قند و شکر دارد.
بنابراین میتوانید به جای مصرف قند و شکر همراه چای از شاخه نباتهایی که شکنندگی بالایی
دارند و به راحتی خرد و آب میشوند، استفاده کنید. همچنین برای شیرین کردن شربت میتوانید از پودر نبات استفاده نمایید.
انواع مختلف نبات:
شاخه نبات:
بلورهای نبات که به دور یک نخ تشکیل شده اند را شاخه نبات می گویند.
نبات چوبی:
بلورهای نبات به دور یک چوب تشکیل میشود. نبات چوبی نسبت به نباتهای نیدار پلاستیکی بهداشتیتر است زیرا چوب سه مرتبه جوشانده میشود
و کاملاً بهداشتی است اما نیهای پلاستیکی غیر بهداشتی و سرطانزا هستند.
نبات دندانه:
این نوع نبات قابلیت شکنندگی بسیار بالا دارند و در چای راحت حل شده و برای مصارف خانگی آسان و مناسب میباشد. در هنگام مصرف این نوع نبات،
نیازی به شکستن آن، با شیء یا دست نیست و برای مصرف آماده میباشد.
نبات مخلوط:
این نوع نبات که در کف و جدارهی پاتیلها به صورت تخته تشکیل میشود به دلیل شکل نامنظم آن بیشتر به صورت فله عرضه میگردد. غلظت خیلی زیاد
شیره در کف پاتیلها باعث تخته شدن این نبات میشود.
پرده نبات:
پرده نبات خیلی نازکتر و زیبا تر از نبات تخت است و نسبت به بقیه نباتها سرعت حل شدن بسیار بالایی دارد،
ولی مقدار تولید آن بسیار کم است، به
طور مثال ۲۵۰ کیلوگرم شکر،۱۰ کیلو پرده نبات میدهد.
بلورهای پرده نبات ساختار هندسی زیبایی دارد و به شکل منظم ایجاد شدهاند و میتوان گفت از
نظر کیفیت خالصترین نوع نبات است چون ناخالصیها سنگینتر هستند و تهنشین میشوند.
پودر نبات:
این نوع نبات از شکر درشتتر بوده و همان خردههای نبات است که قابلیت حل شدن بالایی دارد.
خواص نبات در طب سنتی
تا کنون خواص بسیار زیادی از نبات در طب سنتی ذکر شده است که قصد داریم به برخی از آنها اشاره نماییم.
از فواید نبات میتوان به گرم بودن آن اشاره
نمود که استفاده از آن در درمان سردی مزاج ریشه در سنت ایران زمین دارد.
همچنین ضد نفخ و ملین بودن نبات به عنوان مهمترین خاصیت آن محسوب
میشود و اکثر مردم نیز از آن اطلاع دارند. نبات به دلیل برخورداری از مقادیر زیاد ساکارز میتواند سرعت سوخت و ساز چربی در بدن را افزایش دهد.
تقویت عضلات بدن و همچنین رفع سرفه و صاف شدن صدا و صوت نیز از دیگر خواص و فواید مصرف نبات میباشد.
نبات در مقایسه با قند نیز طبع گرمتری دارد. اگر آن را بسوزانید تبدیل به یک ماده قهوهای مایل به سیاه با مزهای تلخ میشود، که به دلیل قابض بودن برای
درمان اسهال بسیار نافع است.
نبات به واسطه دارا بودن مقدار زیادی ساکارز خیلی سریع جذب بدن شده و باعث افزایش سوخت و ساز چربیها و مواد
پروتینی در بدن میشود. چنانچه یک تکه کوچک از ان در دهان گذاشته و به مرور مکیده شود سرفه را قطع و خشونت صوت و سینه و درد ان را بر طرف
میکند.
دیگر فواید نبات
– نباتی که از شکر تهیه شده از دیر هضم شدن غذا جلوگیری میکند.
– همچنین در خواص نبات میتوان ضد ترش کردن و ضد آروغ زدن را بیان کرد.
– تکرر ادرار نیز با نوشیدنیهای گرم نباتداغ قابل درمان است.
– از فواید نبات رفع خوابآلودگی بخصوص هنگام رانندگی میباشد. لذا به رانندگان محترم توصیه میشود هنگام رانندگی حتما از چای نبات استفاده کنند.
استفاده از یک ترکیب ساده چای نبات برای رفع خستگی و خوابآلودگی بسیار موثر بوده و احتمال تصادف را کاهش میدهد.
– یکی از خواص نبات جلوگیری از جاری شدن آب دهان میباشد. بخصوص افرادی که آب دهانشان در خواب جاری میشود توصیه میشود از ترکیبهای مختلف
نبات، نبات زعفرانی، نبات سفید بصورت شاخه یا نبات چوبی در نوشیدنیهای گرم استفاده کنند.
چای نبات میتواند علاج خوبی برای رفع جاری شدن آب دهان افراد در خواب و در بیداری باشد.
– از فواید دیگر نبات درمان کم حواسی میباشد. در گذشته برای افرادی که بهعلت کهولت سن یا حوادث ناگوار دچار کم حواسی میشدند
چای نبات داغ و آبجوش نبات داغ توصیه میشده.
– از دیگر خواص نبات زعفرانی تسکین درد معده و درد ناشی از انقباض ماهیچه هاست. نبات داغ در تسکین درد پشت،
کاهش درد کمر، رفع دردهای ناحیه شکم،
علاج پادرد بسیار موثر بوده و برای افراد مبتلا به این دردها توصیه میشود. چرا که نبات در دسترسترین داروی بدون ضرر خواهد بود.
– از آنجا که از نشانههای بلغم، نقرس، فلج شدن قسمتی از بدن، پیسی و لقوه و رعشه میباشد لذا مصرف مرتب نبات،
چای نبات، قهوه و نبات، آب جوش نبات و
نبات داغ جهت رفع بلغم پیشنهاد میشود.
– علاج و درمان تنگی نفس، تپش قلب و کرمهای کدو یا کرمک در انتهای روده بزرگ نیز شکلهای متفاوت مصرف نبات توصیه شده است.
– بسیار مناسب است اگر کسانی که مکررا ادرار دارند و یا مثانه آنها ضعیف شده است و یا اصطلاحا به ضعف مثانه دچار شدهاند
هر از گاهی در روز مقداری نبات
را در دهان خود قرار داده و تدریجا آب نبات را فرو برند، این روش در طب سنتی بسیار تاکید شده است.